Xuất khẩu tôm Việt Nam năm 2023 đạt 3,38 tỷ USD, giảm 21,7% so với năm 2022. Nguyên nhân chính là do nhu cầu các thị trường nhập khẩu giảm mạnh do lạm phát cao. Ngoài ra, tôm Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các nguồn cung cấp tôm lớn như Ecuador và Ấn Độ.
Hoa Kỳ: Thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam, đối mặt với nhiều thách thức
Hoa Kỳ là thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam, chiếm 22,7% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước. Tuy nhiên, xuất khẩu tôm sang Mỹ năm 2023 đạt 682 triệu USD, giảm 15% so với năm 2022.
Lạm phát tăng cao tại Mỹ làm giảm sức mua của người tiêu dùng, dẫn tới tồn kho tôm nhập khẩu lớn. Căng thẳng Biển Đỏ khiến giá cước vận chuyển tôm sang Hoa Kỳ tăng mạnh. Ngoài ra, Hiệp hội Chế biến Tôm Hoa Kỳ đã nộp đơn đề nghị điều tra thuế chống trợ cấp đối với tôm nhập khẩu, trong đó có tôm nhập khẩu từ Việt Nam, tạo ra nhiều thách thức mới cho các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam.
Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc): Nhu cầu thị trường không ổn định
Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) là thị trường nhập khẩu tôm lớn tiếp theo của Việt Nam với tổng kim ngạch đạt 607 triệu USD, giảm 9% so với cùng kỳ năm 2022. Tuy nhiên, nhu cầu của thị trường này không ổn định. Kim ngạch xuất khẩu tôm tới thị trường này tăng trưởng dương từ tháng 6 đến tháng 8, sau đó giảm trong tháng 9, 10 và 11. Việt Nam là thị trường xuất khẩu tôm các loại lớn thứ 4 cho Trung Quốc trong năm 2023, nhưng lại là thị trường có trị giá nhập khẩu giảm mạnh nhất, giảm tới 81,4% so với năm 2022.
Nhật Bản: Thị trường cao cấp, nhiều tiềm năng
Nhật Bản là thị trường nhập khẩu tôm lớn thứ ba của Việt Nam, chiếm 17,5% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam. Năm 2023, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Nhật Bản đạt 511 triệu USD, giảm 24% so với năm 2022. Thị trường xuất khẩu tôm Việt Nam sang Nhật Bản ghi nhận sự giảm nhập khẩu mạnh nhất từ hầu hết các thị trường, với mức giảm 9,4% về lượng, đạt 212,4 nghìn tấn. Giá nhập khẩu tôm trung bình của Nhật Bản năm 2023 ở mức 9,6 USD/kg, giảm 1,4% so với năm 2022.
Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), mặc dù Việt Nam vẫn là thị trường cung cấp thủy sản lớn thứ 3 cho Nhật Bản, lượng xuất khẩu tôm lại giảm 13,2% so với năm 2022, đạt 132.000 tấn. Thị phần thủy sản Việt Nam trong tổng lượng nhập khẩu của Nhật Bản giảm từ 7,8% năm 2022 xuống còn 7,1% năm 2023.
EU: Thị trường tiềm năng với tín hiệu phục hồi
EU là thị trường nhập khẩu tôm lớn thứ 4 của Việt Nam. Xuất khẩu tôm sang EU đạt 421 triệu USD. Tuy nhiên, mức sụt giảm trong xuất khẩu đã nhẹ hơn do nhu cầu cuối năm tăng, lạm phát tại đây có phần hạ nhiệt. Tháng 11, xuất khẩu tôm sang thị trường này giảm 3% đạt 36 triệu USD.
Hàn Quốc: Thị trường lớn, nhưng gặp khó khăn về hạn ngạch
Hàn Quốc là thị trường nhập khẩu tôm lớn thứ năm của Việt Nam, chiếm 10,4% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm. Năm 2023, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Hàn Quốc đạt 343 triệu USD, giảm 27% so với năm 2022.
Xuất khẩu tôm sang Hàn Quốc đang vướng phải vấn đề hạn ngạch nhập khẩu tôm. Xuất khẩu tôm Việt Nam vào Hàn Quốc đã vượt mức hạn ngạch cho phép (15.000 tấn/năm với thuế nhập khẩu bằng 0%). Điều này khiến doanh nghiệp Việt Nam phải chịu chi phí không nhỏ để có được hạn ngạch. Chi phí này chiếm từ 14 – 16% giá trị lô hàng, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm tôm Việt Nam trên thị trường Hàn Quốc.
Top Các Doanh Nghiệp Xuất Khẩu Tôm Lớn Nhất Của Việt Nam
Trong lĩnh vực xuất khẩu tôm, Việt Nam tự hào có những doanh nghiệp hàng đầu đóng góp tích cực vào tăng trưởng và phát triển ngành. Dưới đây là top các doanh nghiệp xuất khẩu tôm lớn nhất:
- Công Ty Cổ Phần Thủy Sản Sóc Trăng (STAPIMEX): Là một trong những công ty hàng đầu với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành chế biến và xuất khẩu tôm. STAPIMEX luôn đảm bảo chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế.
- Công Ty CP Tập Đoàn Thủy Sản Minh Phú (Minh Phu Seafood Corporation): Minh Phú là tập đoàn thủy sản lớn nhất Việt Nam và là một trong những nhà xuất khẩu tôm hàng đầu thế giới. Sản phẩm của Minh Phú được xuất khẩu đến nhiều thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, và châu Âu.
- Công Ty CP Thủy Sản Minh Phú Hậu Giang (Minh Phu Hau Giang Seafood Corporation): Là công ty con của Tập đoàn Thủy Sản Minh Phú, Minh Phú Hậu Giang đóng góp lớn vào năng lực sản xuất và xuất khẩu của tập đoàn.
- Công Ty CP Chế Biến Và Dịch Vụ Thủy Sản Cà Mau (CAMIMEX): CAMIMEX chuyên chế biến và xuất khẩu các sản phẩm tôm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường quốc tế với các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm.
- Công Ty Cổ Phần Thực Phẩm Sao Ta (Fimex Vietnam): Sao Ta là một trong những doanh nghiệp lớn trong ngành chế biến và xuất khẩu tôm, với các sản phẩm đa dạng và chất lượng cao, được xuất khẩu đến nhiều quốc gia trên thế giới.
Nền tảng tra cứu dữ liệu xuất nhập khẩu TradeInt Vietnam có thể giúp các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam bứt phá hơn nữa trên thị trường quốc tế. Với hệ thống dữ liệu xuất nhập khẩu chi tiết và cập nhật, TradeInt Vietnam cung cấp cho doanh nghiệp những thông tin quan trọng về nhu cầu thị trường, xu hướng giá cả, và các đối thủ cạnh tranh. Bằng cách sử dụng nền tảng, doanh nghiệp có thể xây dựng chiến lược xuất khẩu hiệu quả hơn, tối ưu hóa quá trình tìm kiếm khách hàng và đối tác, và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. TradeInt Vietnam không chỉ là công cụ hỗ trợ thông tin mà còn là đối tác chiến lược giúp doanh nghiệp Việt Nam mở rộng thị phần và tăng trưởng bền vững.
Dự Báo Thị Trường Xuất Khẩu Tôm Việt Nam Năm 2024
VASEP dự báo thị trường xuất khẩu tôm Việt Nam năm 2024 sẽ có nhiều triển vọng. Nguồn cung tôm toàn cầu, đặc biệt là từ Ecuador, tiếp tục tăng trưởng ổn định. Xuất khẩu tôm Việt Nam dự kiến phục hồi và tăng nhẹ 10 – 15% trong năm nay, khi nhu cầu hồi phục từ nửa cuối năm và áp lực lạm phát giảm. Đây là cơ hội cho thị trường xuất khẩu tôm Việt Nam tăng trưởng trở lại.
Tuy nhiên, ngành tôm cũng đối mặt với rào cản thương mại, cạnh tranh tiêu thụ, và giá nguyên vật liệu tăng cao. Bên cạnh đó, các thị trường trọng điểm như EU và Nhật Bản yêu cầu sản phẩm phải sản xuất xanh, sạch, và giảm phát thải khí nhà kính.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sinh học vào mô hình sản xuất tôm lúa được xem là giải pháp phát triển bền vững, giảm phát thải. Mô hình “Nuôi tôm sú – lúa hữu cơ” đang được triển khai tại Đồng bằng sông Cửu Long. Chuyển đổi sản xuất tôm theo hướng sinh thái, tuần hoàn, và giảm phát thải khí nhà kính là hướng đi quan trọng để giữ vững và mở rộng thị phần xuất khẩu tôm Việt Nam trên thị trường thế giới.
